پروفسور پوپ در کتاب سیری در هنر ایران درباره میناکاری ایران چنین می نویسد: "میناکاری هنر درخشان آتش و خاک است با رنگ های پخته و درخشان. هنر مینای نقاشی در دوره صفویه در ایران به اوج خود می‌رسد و تا به امروز نیز به همان روش ادامه پیدا می‌کند

تعریف مینا :
ماده ایست از لعاب شیشه ای حاجب ماوراء یا شفاف که آنرا روی کاشی و فلزات، برای نقش و نگار استفاده می‌برند و ترکیبی است از لاجورد(فرهنگ لغت معین )

مینا در لغت نوعی گل، لعاب دندان، نوعی پرنده، عمل لعاب مینا که بر نقره و غیره دهند ( لغت نامه دهخدا )

از نظر اصطلاحی تنها تعریف کاملی که از میناسازی ارائه گردیده عبارتست از: هنر آتش است و خاک با رنگهای پخته و الوان از نوع معدنی

مینا قطعه فلزی است به صورت ظرفی درآمده لعاب خورده و روی آن نقاشی اسلیمی و قطعاتی به صورت پیچ و گره و گل کشیده شده و بعد پخته می‌شود .

تاریخچه :
میتوان ابتدای خلق این هنر آتش و خاک را به زمان ساخت کاشی ارجاع داد؛ زیرا از همان رنگ هایی در ساخت مینا کاربرد دارد، در ساخت کاشی نیز استفاده می شود.

درمورد سابقه هنر میناکاری در ایران به زمان اشکانیان و ساسانیان می‌رسد، ولی استفاده‌ی آن از آغاز اسلام تا پیش از حکومت ایلخانیان مغول برای ما روشن نیست .

در واقع ممکن است این هنر ایرانی نباشد اما از آنجا که سیر تکاملی خود را در ایران و خصوصا در پایتخت هنری آن یعنی شهر زیبای زنده‌رود طی کرده، کاملا ایرانی شده و امروز در انظار جهانیان، به عنوان ره‌آورد هنرمندان سپاهان شناخته می‌شود.

با توجه به تحقیقات به عمل آمده، پیشینه هنر میناکاری به زمان روم باستان باز می‌گردد. چرا که گزارش ها حاکی از میناکاری بودن بخشی از مجسمه زئوس دارد، این مجسمه یکی از عجایب هفت گانه و مربوط به 450 سال قبل از میلاد مسیح است.

میناکاری هنر درخشان آتش و خاک است با رنگهای پخته و درخشان که سابقه آن به سالها پیش از میلاد مسیح میرسد و ظهور آن بر روی فلز در طول سده چهارم تا ششم پیش از میلاد و پس از 500 سال بعد از میلاد مشاهده می‌شود( پروفسور پوپ ، آرثر آپراهام ، بررسی هنر ایران )

هنر میناکاری در ایران بیش از نقاط دیگر تجلی داشته است و یکی از نمونه های آن از عهد صفویه برجای مانده است .

روش ساخت و آماده سازی:
ابتدا برای تهیه یک اثر مینایی، فلزی را که بعنوان ماده اصلی مورد نظر باشد را انتخاب نموده سپس به هر شکل و هر اندازه که مورد نظر است توسط مسگر متخصص ساخته می‌شود و پس از آن توسط استاد میناکاری لعاب سفید رنگ یکدستی به آن می‌زنند . این مرحله از لعاب سفید رنگ به نام لعاب آستر معروف است . بعد از این مرحله فلزی را که لعاب یک‌دست خورده به منظور پخته شدن در کوره ای که حداکثر حرارت آن 750 درجه سانتی گراد باشد قرار میدهند و بعد فلز لعاب دیده را از کوره خارج کرده و مجددا" با لعاب مرغوبتری پوشانده و برای بار دوم حرارت می‌دهند .

کوره ظروف مینا

این عمل یعنی عمل لعاب کاری را معمولا" سه الی چهار بار تکرار میکنند پس از طی این مراحل فلز لعاب داده شده و حرارت دیده هم اینک برای ایجاد هر گونه نقشه و طراحی که مورد نظر است آماده شده و این طرحها و نقش ها به ذوق هنرمند و یا با توجه به سفارشی که به او شده است بر روی جسم نقش می‌بندند. در اصطلاح میناکاران این مرحله را، روی مینا، رنگ آمیزی هفت رنگ نامیده می‌شود. ظروف مینایی بعد از نقاشی مجددا" به کوره فرستاده می‌شود با این تفاوت که حرارتی کمتر از دفعات قبل حدود 600 درجه سانتی گراد مورد نیاز است تا رنگها بصورت مطلوب هنرمند درآید.

مکاتب هنری و هنرمندان :
در گذشته استادان و هنرمندان صاحب نام در مینا بسیار بوده‌اند که البته این امر از قدمت هنر مینا آشکار است ولی آنچه مطرح است این است که نام این هنرمندان گرانقدر در لابلای صفحه های تاریخ و حوادث روزگار گم شده است و تنها نام اساتید چون استاد میرزا عبدالله مصور طاهری که متاسفانه معلوم نیست در چه دوره ای می‌زیسته است.

استاد محمدابن عبدالوحید هراتی (قرن ششم) توسط آثار بدست آمده از این هنرمندان در دست است . البته آثار فراوان دیگری نیز وجود دارد که نام آفریننده های آنها معلوم نیست . در عصر حاضر اساتید بزرگی وجود دارند که از هنر، هنرمندان گذشته خود پاسداری میکنند و آنرا به آیندگان عرضه می‌دارند از آن جمله می توان به استاد مرحوم زرقونی ، استاد مرحوم صنیع زاده، استاد مرحوم فیض اللهی ، آقایان غفاریان، هنردوست، اسماعیلی، فقیهی و. . . اشاره کرد

منبع:parnoun.com